Οι επισκέπτες της Χίου θα έχουν μία μοναδική ευκαιρία να συνδυάσουν τις διακοπές τους με το καλό φαγητό μιας και το νησί φημίζεται για τις τοπικές συνταγές του, αλλά και για τα διεθνώς φημισμένα προϊόντα του.
Τα φρέσκα ψάρια, τα ντόπια κρέατα σε συνδυασμό με το παρθένο ελαιόλαδο και τα φρέσκα λαχανικά είναι τα κύρια συστατικά των Χιώτικων παραδοσιακών πιάτων. Μερικές από τις συνταγές που πρέπει να δοκιμάσει κανείς είναι η κοκκινιστή κατσίκα, τα αυγοκαλάμαρα, τα χειρίσια μακαρόνια, τα κοπανιδοπιτάκια, το μελιτσανοπίλλαφο, οι μαλαθρίτες.
Ξεχωριστή θέση στην καρδιά των κατοίκων αλλά και την παραγωγική δραστηριότητα του νησιού, έχει η μαστίχα το μοναδικό προϊόν που παράγεται μόνο στη Χίο.
Μερικά από τα προϊόντα που μπορείτε να πάρετε μαζί σας φεύγοντας από το νησί, είναι ο γνωστός Αριούσιος οίνος και ο Ολυμπούσικος οίνος, το τυρί μαστέλο, τα γλυκά βαβυλούσια κουκιά, οι κουρμάδες των μεστών, και τα φημισμένα πορτοκάλια και τα μανταρίνια του κάμπου.
Το μανταρίνι της Χίου έχει αναγνωριστεί ως Προϊόν Γεωργικής Προέλευσης Π.Γ.Ε., από το Δεκέμβριο του 2012 . Η μοναδικότητά του καθορίζεται από τα πλούσια σε θρεπτική αξία συστατικά του, τα οποία το κάνουν ιδιαίτερα αρωματικό και γευστικό.
Ο φημισμένος κάμπος της Χίου είναι η περιοχή όπου μπορεί κανείς να συναντήσει περιβόλια με διάφορα εσπεριδοειδή και ειδικα τα μανταρίνια.
Στα νότια χωριά της Χίου υπάρχουν ελάχιστα κηπευτικά, ενώ μικρότερα πεπόνια είναι μικρά σαν πορτοκάλια και η ντομάτα μικρή σαν καρύδι.
Στα βόρια χωριά φτιάχνουν τα χερίσια μακαρόνια που πλάθονται γύρω από το βούρλο και όταν αυτό τραβηχτεί απομένει το μακαρόνι, ένας λεπτός κύλινδρος με τρύπα στη μέση και μήκος 12-13 εκατ.
Οι ποτοποιΐες παρασκευής ούζου συνεχίζουν την παράδοση.Ενώ παράγουν και διάφορα παραδοσιακά λικέρ μαστίχα,μανταρίνι,περγαμόντο,τριαντάφυλλο.
Ο Νοέμβριος ήταν ο μήνας της παραγωγής ούζου (ρακιού) από τσίπουρα και δεύτερης διαλογής από σύκα (ξεράκισμα). Η πρώτη αυτή ύλη κλεινόταν αεροστεγώς μέσα σε πιθάρια, οπότε, μετά τη ζύμωση, υποβαλλόταν σε διπλή απόσταξη, μέσα σε ειδικά διαμορφωμένα καζάνια.
Η πρώτη απόσταξη έδινε ένα άχρωμο αλκοολούχο υγρό, τη «σούμα», ενώ στη δεύτερη και με την προσθήκη ουσιών (μαστίχας, γλυκάνισου), λαμβανόταν το τελικό προϊόν (ξανόβγαρμα). Το υψηλόβαθμο αυτό ρακί, συνήθως φυλασσόταν μέσα σε γυάλινα μπουκαλια.
Κάθε χρόνο στις 17 Αυγούστου στο Λιμένα πραγματοποιείται η γιορτή των ψαραδων με διαγωνισμό ψαρέματος, γλέντι, χορό. Σερβίρεται κακαβιά και άλλα πολλά.
Η γιορτή της σούμας στα Μεστά. Η σούμα είναι ούζο από αποξηραμένα σύκα και η παραγωγή της γίνεται μια φορά το χρόνο με ειδική άδεια από το χημείο του κράτους.Από το πρωί οι κάτοικοι του χωριού ετοιμάζουν διάφορες τοπικά εδέσματα. Το γλέντι ξεκινά και οι χοροί αρχίζουν.
Κάθε καλοκαίρι στις αρχές Αυγούστου διοργανώνετε η γιορτή Αγροτουρισμού Χίου. Πρόκειται για μια υπαίθρια έκθεση, όπου ο επισκέπτης μπορεί να δοκιμάσει τοπικές γεύσεις. Η έκθεση πλαισιώνετε από ένα πλήθος εκδηλώσεων.
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΤΗΣ ΧΙΟΥ – ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ
Βολισανό ψωμί: Υπόξινο ζυμωτό, «σφιχτό» μαύρο ψωμί.
Κοπανιστή: Μαλακό τυρί με αλοιφώδη υφή και πολύ πικάντικη γεύση.
Λικέρ μαστίχας: Ευωδιαστό γλυκόπιοτο ηδύποτο, με έντονο το άρωμα της μαστίχας.
Μαμούλια: Μπισκότα γεμιστά με καρύδια, σε σχήμα μικρού κουραμπιέ, πασπαλισμένα με ζάχαρη άχνη.
Μασουράκια: Μικρά γλυκάκια σε σχήμα φλογέρας, γεμιστά με αμύγδαλο ή πιο σπάνια με μαστίχα υποβρύχιο.
Μαστέλο: Λευκό, φρέσκο, μαλακό, ανάλατο αγελαδινό τυρί, μαστιχωτό, ιδανικό για σαγανάκια και για γέμιση σε λαχανικά και θαλασσινά. Τα τελευταία χρόνια κυκλοφορεί στην αγορά και μαστέλο από κατσικίσιο γάλα.
Μαστιχολούκουμα: Λουκουμάκια με γεύση μαστίχας και επικάλυψη «φύλλων» γκοφρέτας.
Μελαλευριά: Είδος κρέμας που φτιάχνεται μ’ ένα ποτήρι μέλι, αραιώνεται σε λίγο νερό και πήζει με αλεύρι.
Παξιμάδια πιτιανά: Σκληρά σιταρένια παξιμάδια ολικής αλέσεως, που τρώγονται με κοπανιστή και ντομάτα.
Παστελαριές: Αποξηραμένα σύκα, φουρνισμένα, γεμιστά με αμύγδαλα, κανέλα, σουσάμι και δάφνη.
Πιτιανό ή καλαθίσιο: Τυρί υπόλευκο, σκληρό, που παρασκευάζεται από πλήρες γάλα αιγοπροβάτων και πυτιά από κατσίκι. Διατηρείται σε οξάλμη και παράγεται σε μικρές ποσότητες. Χρησιμοποιείται τριμμένο σε μακαρόνια.
Ρέστες: Τα άνυδρα πυργούτσικα ντοματάκια που δένονται σε αρμαθιές (ρέστες) και διατηρούνται κρεμασμένα από τα χιώτικα μπαλκόνια σε σκιερό μέρος.
Ροδίνια: Πάστα αμυγδάλου σε μικρούς κυλίνδρους, γεμιστή με ξηρούς καρπούς.
Χειρίσια μακαρόνια: Χειροποίητα μακαρόνια, φτιαγμένα από σκληρό σιτάρι.